Duyên à bống ơi

Nhân lấy cái ảnh chụp cổng Thượng Tứ trong mưa làm ảnh banner, mới thấy có những nơi chỉ đẹp trong một thời tiết nào đấy, một chân lý có lẽ đã cũ mòn ra rồi. Mới hai tuần trước, mình cũng dẫn cả nhà đi vào Đại Nội, cũng nhìn về góc ảnh đó, nhưng tiệt không thấy đẹp gì cả. Vì nắng và nóng quá. Huế lúc ấy nhèo nhẽo bên tai lời chào mời "đi xích lô, thăm Đại Nội, đi chợ đêm, ăn chè cung đình..." trăm lần như một, miệt mài như một hằng đẳng thức đáng nhớ.

Hà Nội cũng thế, những ngày này nóng nực oi ả, mưa nhoằng cái đã lại tạnh mà cũng chỉ tăng cường được cái sự ẩm. Nóng làm cho mùi hôi khẳn của những thùng rác ở ven đường sực lên. Ở đây chỉ nói thời tiết chứ không bàn đến thói hư tật xấu sự tệ hại của dân HN nhé. HN có những buổi sáng đẹp lắm, khí trời mát mẻ, quang quẻ, và sắp tới sẽ có những ngày thu nịnh da người. Nhưng HN đẹp nhất là lúc mưa xuân.

Còn Sài Gòn, Sài Gòn có dạo mình vào đúng đợt mát dịu, đi chơi thích thôi rồi. Khánh Ly hát "Sài Gòn em đẹp nhất về đêm" - cũng chả biết SG của năm nào, từ đời mồ ma bố chị Kỳ Dziên, nhưng đêm SG cũng hơi bị kinh ở những đường nườm nượp xe. Thích cái không khí thênh thang dưới bầu trời đêm hơi xanh thấy rõ mây trắng.

À, nói đến Kỳ Dziên, ý mình tên chị là Duyên. Một cái tên ôi vô cùng Bắc Kỳ. Ơ mà mấy chữ thôi mình đã lôi cả tên của chị ấy lẫn bố chị và cả xứ Bắc nhà chị nữa! Mới đọc cuốn Quê Hương Tôi của Tràng Thiên, tức Võ Phiến, có bài "Theo chân một món ăn", có câu "đưa cô bạn gái Bắc đi ăn món Huế": - "Coi chừng món Huế cay lắm, liệu cô Duyên có ăn nổi không chứ ăn về khóc ba ngày đó."

Kỳ Duyên là một phụ nữ đẹp, chả phải bàn cãi gì nữa, cho dù báo lá cải nào đấy dám post ảnh chị đi chơi với chúng bạn mặt mộc mà dám nói đấy là "sốc", là awful truth. Cứ cho là 10 năm nữa đi, lúc chị Duyên ngồi gốc cây hồng hái hoa rồi, thì cũng hơi khó hứa hẹn một MC gái nào nhộn nhộn như thế.

Ở đây muốn nói đến cái tên Duyên. Không biết Võ Phiến có trêu Nguyễn Tất Nhiên không, vì nhiều người biết và hâm mộ chùm thơ viết về "duyên tình con gái Bắc", được Phạm Duy và nhiều người phổ nhạc. Chuyện là cái bác nhà thơ kia, năm 17-18 tuổi sống ở Biên Hòa, ở gần nhà 1 cô gái Bắc di cư tên là Duyên. Chàng mê nàng, làm thơ, điên loạn hết cả lên, những việc như trồng cây si rồi nhắn nhe này nọ. Nhưng gái Bắc toàn tòng làm sao bố mẹ cho gặp cái anh thiếu niên hâm dở muốn tạo dựng hình ảnh nghệ sĩ giữa mùa hè mặc áo măng tô đi thuê ở chợ Dân Sinh cho ngầu được. Ngoài "Cô Bắc kỳ nho nhỏ", thì bài "Thà như giọt mưa" có lẽ là hay nhất.

Người từ trăm năm về ngang trường Luật
Ta hỏng tú tài, ta hụt tình yêu
Thi hỏng mất rồi, ta đợi ngày đi
Đau lòng ta muốn khóc
Đau lòng ta muốn khóc.

Thà là giọt mưa vỡ trên mặt em
Thà là giọt mưa khô trên mặt Duyên
Để ta nghe thoáng tiếng mưa vội đến
Những giọt run run ướt ngọn lông măng
Những giọt run run ướt ngọn lông măng
Khiến người ăn năn đau khổ ăn năn
Khiến người tên Duyên đau khổ muôn niên.

Mình đã từng viết một cái note về tên nhân vật của văn học nghệ thuật VN. Hai cái tên nữ mình ấn tượng nhất là Phượng và Duyên. Duyên thì nhiều người còn nhớ đến nhân vật mà Lê Vân đóng trong "Bao giờ cho đến tháng Mười". Cái tên tình cờ mà hợp với nội dung, không dám tâng bốc nhưng nếu thay vào là Hoa là Nhung là Tuyết (những cái tên hơi quê hơi xưa) thì không được ép phê bằng. Tuyết chẳng hạn, có vẻ như chết với nhân vật cô con gái dâm đãng trong Số Đỏ mất rồi (xin lỗi các chị em có trùng tên ^^). Một tập đại thành tên nhân vật của thời 30-45 áp chế kho tên gọi cho đến giờ. Loan sẽ là của Đoạn Tuyệt của Nhất Linh. Nở sẽ là độc quyền của Nam Cao. Sau này nhờ truyền thông và giải trí mà có Loan Mắt Nhung (một giang hồ SG - đàn ông!) giải cấu cho, hay ca sĩ Thu Nở của truyền hình TPHCM những năm 80. Hồi xưa còn có dàn nhạc Francois Nở cơ mà (Orchestre Francoise Nở - có đánh dấu tiếng Việt rõ ràng)! Nhưng Nở vẫn còn đó như một tượng đài mà không khối bộc phá nào làm sập.

Thế nhưng cũng như Huế, SG, HN đẹp tùy thời tiết, tùy cảnh và tùy tâm trạng, những cái tên hay là do bối cảnh tác phẩm tạo ra. Mình đi Huế với người mình hợp sẽ thấy đẹp khôn xiết so với cả bầu đoàn rên la chê bôi. Cũng như một cái tên Hồng Nhung tưởng như rất độc quyền nhờ tài năng của ca sĩ mang tên đó, nhưng chị đã có từ Bống để đối trọng mà cũng rất khéo léo khó ai cạnh tranh được. Mặc dù chị Bống bây giờ không có bài hit nào nữa, cũng như các bài hát không gây được cảm xúc nơi mình, nhưng hiếm ca sĩ nào xuất hiện mà làm mình phải chú ý: từ cách ăn mặc, cách nói, cách nhoẻn cười, cách nghiêng ngó ngọ nguậy ngúng nguẩy, rất là... Bống! Hôm rồi liếc thấy trên The Voice VN có chị, thấy sắc vóc và cách nói rất là thú vị. Cách dạy thí sinh thấy cũng hay, dù chỉ vài câu. Phải nói là ngoại hình lẫn cách nói rất tương xứng và có xì tai, và nói luôn là đẹp. Chứ mấy diva còn lại, xuất hiện là thấy nặng nề sao ấy, cả hình thức lẫn việc trình diễn (gần đây ko có điều kiện thấy Hà Trần trên TV nên không so sánh được).

Bây giờ, ít ai gọi là chị Nhung, mà phải là Hồng Nhung, hoặc đích danh Bống. Mình nghĩ là chị Bống có cửa để thay thế chị Duyên trong lĩnh vực MC, tất nhiên là chị ấy phải kiếm được kép dẫn cùng có tầm cỡ anh Ngạn tóc nhuộm. Không có anh Ngạn, chị Duyên hình như cũng kém duyên hơn, dù chương trình Thúy Nga bây giờ càng ngày càng giống một màn xảo ngôn, ít cái chân thật - vốn là thứ từng là cái mời gọi người xem đến. Mà mình cũng vớ vẩn, show nào mà chả diễn, không diễn có cạp đất mà ăn.