Số má của xe

Không rõ khi hai ông Daimler và Maybach chế tạo ra chiếc xe máy đầu tiên, thì có nghĩ đến việc phải đăng ký một cái biển kiểm soát hay không? Chắc chắn là khi số xe máy đếm trên đầu ngón tay trong một cộng đồng thì việc có biển số chẳng mấy ý nghĩa. Có số, tức là để phân biệt tài sản của người này với người khác, là để xác định một thứ tài sản có số lượng nhiều. Nghĩa là một thứ hiện diện quen thuộc trong cuộc sống chúng ta. Tưởng chừng sẽ chẳng có gì giản dị hơn là số đếm từ 1, 2, 3… cho đến 16279 chẳng hạn, cầu kỳ hơn thì có thêm chữ cái và mã vùng.

Nhưng số 100 hay số 9999 thì có khác gì số 26 hay 9265 không? Về bản chất, chẳng có gì khác nhau ngoài thứ tự. Nhưng rõ ràng chúng ta không phủ nhận rằng, nó là số chẵn hoặc số điệp, mà như thế là có một tín hiệu thẩm mỹ về cấu trúc số. Quả thực, nó sẽ mang lại một cảm giác đặc biệt (dẫu rất mù mờ) cho phương tiện của ta. Xong rồi từ đâu không biết, người ta phủ lên cái dãy 4 chữ số của biển đăng ký một màn sương huyền ảo của số mệnh. Thì số xe với số mệnh cùng có chữ số cả! Tất nhiên, trước khi vấn đề biển số xe được quan tâm thì người ta đã có trò đánh bài ba cây hoặc tá lả tính nước. Nhất là vì “con xe” liên quan đến sự an toàn nên người ta mới cẩn trọng với mọi thứ liên quan đến thứ tài sản này. Có điều người Việt Nam thường sau khi đã cầm đằng chuôi những thứ phần cứng như của nả xe cộ thì cái thứ phần mềm là an toàn giao thông lại có vẻ cẩu thả.

Ảnh: Hải Thanh.

Cái biển số tài lộc có lẽ đi từ một quan niệm cổ xưa của người Á Đông (chủ yếu là Trung Quốc) về lý số, về sự ảnh hưởng của các yếu tố tưởng chừng vặt vãnh. Lắm khi có sự cố như tai nạn xảy ra, người ta mới lôi những thứ tưởng như chẳng liên quan gì đến để mà xâu chuỗi lại. Lúc ấy sao mà ai cũng như giải sấm Trạng Trình, phân tích như thần! Thôi thì bỏ qua tất cả những sự ngẫu nhiên, những lý giải khoa học lẫn những minh biện tâm linh, có lẽ những ai cần biển đẹp là cần một sự toàn hảo. Cái sự bất an trong cuộc đời làm dấy lên nỗi lo sợ và khi cái xe là một thứ giúp cuộc đời tiến bộ thì cái biển số cần phải làm ta yên tâm, cũng như bịt được mồm những kẻ có thể suy diễn những điềm gở cho dãy số “tịt” (tổng chẵn chục) hay “tự tử” (bốn số 4, tứ tử đồng âm với tự tử!). Tóm lại là tất tật những gì hao hao (chứ chưa được là đồng âm hẳn) thứ tiếng Hán Việt đều được suy tính về những “sinh tài lộc phát” (1368), tứ quý tứ lộc tứ phát, nghĩa là giàu sang. 6 đi với 8 thì được gọi là “lộc phát” (đồng âm với lục bát) nhưng đi với 7 thì hóa “xấu bẩn” (67) hoặc “xấu xấu bẩn bẩn” (6677)! Con số chẳng có tội tình gì mà gánh cả trách nhiệm về vận hạn của chủ nhân.

Tỉ lệ những số đẹp đương nhiên rất ít trên con số 18,5 triệu môtô, xe gắn máy của Việt Nam. Bạn có bao giờ tin vào một con số thống kê là vĩ nhân sinh tập trung vào một số ngày nhất định trong năm không? Đừng tin, bởi vì làm gì có những ngày như thế mà thống kê! Vậy thì biển số đẹp cũng như một thứ xổ số đầy ngẫu nhiên, không hứa được giải thưởng sẽ là cái gì, ngoài một niềm tin vu vơ vào những lộc tài gán vào cho cách phát âm hoặc dãy số tình cờ nhìn đẹp mắt.

Nhưng sống và đi xe máy ở Việt Nam là một vấn đề đặc biệt hơn sống và đi xe máy ở nơi khác. Cuộc sống người Việt Nam có cả một kho những kinh nghiệm sống, những suy luận cảm tính thắng thế lý tính. Những suy nghĩ đầy mơ hồ thoát thai từ những hoạt động phải liên tục đối phó với những rủi ro cũng như biến động đã là cơ sở cho một nhu cầu củng cố bằng niềm tin. Người ta mê tín là một chuyện, nhưng khi đã dùng biện pháp cụ thể và đầy tính toán như con số, thì không còn là hồn nhiên chờ lộc trời rơi vãi vào mình nữa. Hóa ra người ta mê tín cũng có bài! Người Việt Nam chứng tỏ mình là những kẻ thực tế vô cùng, ngay trong cả trò vô căn cứ đến không tưởng như tính số biển đăng ký. Người ta vừa mơ mộng những dãy số độc đắc vừa tỉnh rụi tính nước, chọn số gánh số kép sao cho hợp nhãn hợp ý mình.

Rồi ai cũng thấy, đi xe máy ở Việt Nam đã trở thành một hành vi tập thể có lẽ là đông đảo nhất trên thế giới. Nếu để ý, chúng ta đang dần nhào nặn nên một thứ ứng xử trên cơ sở thao tác lưu thông xe máy. Hệ quả đương nhiên là chiếc xe đang giữ vai trò quan trọng hơn mức đơn thuần là phương tiện đi lại. Cái biển kiểm soát đã vượt khỏi khuôn khổ là mối ràng buộc duy nhất của những nhà chức trách đặt vào chiếc xe để phân biệt với xe khác, trở thành một thứ như lá bùa kiểu hô thần nhập tượng khiến cho nó có tinh thần thực sự!

Nhưng trên hết, trên cả biển đẹp, trên cả mê tín lẫn thú vui kiểu chơi số đề qua ngày, thì nhu cầu biển đẹp cho xe cộ của người Việt còn có một lý do khác. Chủ nghĩa lý lịch và chủ nghĩa bằng cấp đã ăn sâu vào tâm lý người Việt, vì thế đến cỡ đại gia cất công mua được chiếc xe hơi đắt tiền trị giá gần triệu đô cũng phải có được biển số độc để mới (có lẽ) đặng yên tâm hoàn thiện sự lẫm liệt tưởng như không ai có thể bì hơn nữa. Có của cũng phải biết cách trưng bày, thật khổ sở đấy chứ có sung sướng gì! Xe máy tất nhiên là một “đẳng cấp” thấp hơn nhiều về giá cả và cao hơn về sự phổ biến, nhưng cũng chính vì thế mà câu chuyện biển đẹp lại có màu sắc bình dân, vừa như một loại linh đan bí hiểm ba triệu một cân vừa như một loại vàng hương rẻ tiền ba nghìn một nén thắp lên để phù trì cho số vận của con xe.

Một chiếc xe máy xịn có biển số đẹp bây giờ không còn là chứng chỉ cho đại gia nữa vì đã có nhiều vật chất mới thay thế vai trò ấy. Chiếc xe máy có biển số tứ quý 9 chẳng hạn, con số được xem là tối cao, giờ hiện nguyên hình là một phương tiện hai bánh có cái biển số ngộ ngộ, chắc khoảng vài chục chiếc ở một địa phương, có diễu qua đường cũng chỉ thành câu chuyện làm quà ở hàng nước vỉa hè không quá mười lăm phút. Nếu may mắn hơn, chúng có thể lọt vào ống kính máy ảnh và được đưa lên mạng trong các mục “xe biển số đẹp”, nhận được những lời bình vui vui, và tất cả chỉ có vậy.

Thói đời nhu cầu nào tăng là sinh ra cung hạn chế, mà ở ta thì ai cũng biết là có “cửa” để thỏa mãn. Dù thời nay chọn số bằng máy tính, ấy vậy mà người ta vẫn cần có “cò”. Việc sính biển đẹp, tâm lý có kiêng có lành đã khiến cho đội quân môi giới này vẫn sống như thường. Một việc tưởng chừng cực khó như có biển số đẹp vẫn có thể làm được, là một giấc mơ dẫu phù phiếm nhưng cũng lấy le được với thiên hạ về khả năng hơn người. Dẫu sao thì một sở thích như có biển số đẹp cũng bình đẳng như có một chiếc xe tốt. Niềm vui của người có biển đẹp cũng đáng ghi nhận khi họ đi lại chấp hành luật lệ giao thông như người có biển bình thường. Chỉ có điều chúng ta – những người đi biển thường – lúc nào cũng có cảm giác người đi xe biển đẹp đang đi một cách rất khác người! Cái biển số đẹp như con dấu chứng nhận cho việc hoàn thiện nốt cơn say mê vật chất của người Việt thời nay.

Nhưng bây giờ, khi ôtô đã tiếm ngôi báu của xe máy, thì biển số xe máy chỉ còn khiến ta và người khác phải đọc lên khi đưa vào bãi gửi xe. Tất nhiên người khác lúc này có mỗi người ghi vé gửi xe chứ chẳng còn ai hơi đâu bận tâm. Lúc ấy, xe biển đẹp hay xấu cũng đỗ vào chỗ y chang nhau, và vé gửi có ghi số xe của ta cũng đều đồng loạt giá 3000 đồng mà thôi!

Nguyễn Trương Quý

(Motostylish 9.2010)